"Carmen" của nhà soạn nhạc Bizet ra đời tại Sevilla, Tây Ban Nha khoảng năm 1875 dựa trên tiểu thuyết cùng tên của Prosper Mérimée.Câu chuyện bắt đầu tại một quảng trường ở Seville, nơi Don José gặp Carmen - một phụ nữ xinh đẹp với tính cách mạnh mẽ, bốc lửa và phóng khoáng trong tình yêu. Bị mê hoặc bởi vẻ quyến rũ của Carmen, Don José đã từ bỏ tất cả, từ tình yêu với Micaëla, nổi loạn chống lại chỉ huy để theo đuổi Carmen và họ lao lao cuộc tình đầy phóng túng. Tuy nhiên, khi Escamillo, đấu sĩ bò tót lừng danh xuất hiện, Carmen lập tức bị cuốn hút bởi sự tự tin và phong thái mạnh mẽ của anh. Giữa họ nảy sinh một mối tình đầy đam mê từ cái nhìn đầu tiên. Kể từ khoảnh khắc ấy, Carmen không còn thiết tha với Don José, cô dần trở nên xa cách và lạnh lùng với anh. Sự thờ ơ của Carmen khiến Don José chìm trong ghen tuông và tuyệt vọng. Để rồi, trong cơn cuồng ghen và đau đớn, anh đã ra tay sát hại Carmen ngay trước cổng đấu trường bò tót - nơi Escamillo đang được tung hô như một người hùng.

Ngay sau buổi công diễn đầu tiên, Carmen vấp phải sự phản đối kịch liệt của người dân Pháp, vì nội dung táo bạo của các nhân vật quá phóng túng so với chuẩn mực đạo đức thời bấy giờ. Tuy nhiên, vở opera dần khẳng định vị thế qua những buổi diễn thành công ở nước ngoài, trước khi chính thức trở lại Paris vào năm 1883. Kể từ đó, Carmen nhanh chóng chinh phục công chúng, trở thành một hiện tượng vang dội cả trong lẫn ngoài nước và trở thành một trong những vở opera được trình diễn nhiều nhất trên thế giới, đứng thứ tư trong danh sách 20 vở nhạc kịch phổ biến nhất tại Bắc Mỹ.  Giữa bối cảnh opera truyền thống vẫn còn gò bó trong những khuôn khổ cổ điển, “Carmen” xuất hiện như một làn gió mới với tuyến nhân vật táo bạo, giàu sức sống và khát khao tự do. Giai điệu rực lửa, kết hợp cùng cốt truyện đầy kịch tính, không chỉ giúp tác phẩm vượt qua mọi ranh giới nghệ thuật mà còn trở thành biểu tượng của sự cách tân, truyền cảm hứng cho nhiều nhà soạn nhạc vĩ đại sau này như Puccini và Debussy.

Trong dòng chảy của nghệ thuật hàn lâm, các nhà hát ở tại Việt Nam cũng đã mời các đạo diễn quốc tế dựng Carmen phiên bản Việt và cũng đã được biểu diễn nhiều lần trên sân khấu Nhà hát Lớn Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, mang Carmen hồi sinh nguyên bản trở lại Nhà hát Hồ Gươm trong hai đêm 24 và 25/4/2025, tại Việt Nam là một cuộc phục dựng đầy thách thức. Đây là thành quả hợp tác giữa Nhà hát Versailles, Trung tâm âm nhạc Lãng mạn Pháp Palazzetto Bru Zane và Nhà hát Rouen Normandie nhằm phục dựng nguyên bản vở opera kinh điển  mang không gian và tinh thần của buổi công diễn đầu tiên năm 1875.

Chia sẻ về sự kiện đặc biệt này, ông Trần Hải Đăng, Phó Viện trưởng Viện Âm nhạc Việt Nam, Cố vấn nghệ thuật Nhà hát Hồ Gươm cho biết: “Đây là một vinh dự lớn khi đoàn nghệ thuật của Versailles trở lại Việt Nam lần thứ ba, và lần này, các bạn mang đến kiệt tác Carmen. Đây là một tác phẩm kinh điển, vĩ đại, có sức ảnh hưởng sâu rộng toàn thế giới và Việt Nam. Tôi tin rằng tất cả chúng ta đều háo hức chờ đợi để được thưởng thức vở diễn này. Hơn nữa, thật đáng tự hào khi Việt Nam sở hữu một nhà hát đạt tiêu chuẩn quốc tế, trở thành điểm dừng chân được các bạn lựa chọn. Với khối lượng thiết bị sân khấu khổng lồ, có thể tính bằng tấn được vận chuyển sang Việt Nam và một đội ngũ kỹ thuật làm việc với tinh thần khẩn trương để chuẩn bị cho đêm diễn. Tôi tin rằng đây không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đặc biệt, mà còn là món quà quý giá dành cho khán giả Việt Nam".

Cùng chung mạch cảm với ông Trần Hải Đăng, NSƯT Phan Mạnh Đức, Giám đốc Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam, chia sẻ: "Đây sẽ là một sự kiện nghệ thuật mang tính bước ngoặt trong năm 2025 của Nhà hát Hồ Gươm. Chúng ta cùng chào đón một ê-kíp hùng hậu gồm 150 nghệ sĩ, diễn viên và đội ngũ sáng tạo đến Việt Nam, mang đến một phiên bản Carmen đầy đủ và trọn vẹn. Đối với công chúng Việt Nam, đặc biệt là khán giả Thủ đô, thì đây thực sự là một sự kiện quan trọng và ý nghĩa”.

Tài năng của nhà soạn nhạc Georges Bizet thể hiện qua ngôn ngữ âm nhạc mang chiều sâu triết lý và tính khái quát. Hình tượng Carmen hội tụ đầy đủ những đòi hỏi khắt khe trong sáng tạo nghệ thuật nhạc kịch từ âm nhạc, bối cảnh, phục trang, đạo cụ, diễn xuất trong một tổng thể hài hoà và không chỉ thưởng thức nhạc, với những giai điệu Tây Ban Nha rực rỡ, sôi động đối lập với những khoảnh khắc bi kịch. Cốt truyện của Carmen hấp dẫn công chúng nhiều thế hệ trong suốt 150 năm qua bởi Không chỉ là một vở opera, Carmen còn là tiếng nói mạnh mẽ của tự do, của đam mê cuồng nhiệt và bi kịch số phận - đau đớn nhưng đẹp đẽ đến tột cùng. Nhạc trưởng Đồng Quang Vinh cho rằng: "Nhắc đến opera, chúng ta không thể bỏ qua Carmen, bởi đây là một trong những vở nhạc kịch được biểu diễn nhiều nhất trên các sân khấu thế giới. Âm nhạc của Carmen có sự gần gũi kỳ lạ – đến mức có những người dù không biết đến vở nhạc kịch này nhưng khi giai điệu vang lên, họ vẫn cảm thấy quen thuộc. Nhiều khi chỉ cần nghe một đoạn aria hay khúc mở màn, người ta chợt nhận ra: “À! Hóa ra đây là Carmen!”.

Từng đảm nhận vai Don José  trong Carmen phiên bản Việt, nghệ sĩ Trường Linh chia sẻ: "Carmen đã được trình diễn với nhiều phiên bản trên khắp thế giới và ở cả Việt Nam. Tôi tin rằng việc phục dựng bản nguyên của Carmen là một dịp hiếm hoi và vô cùng đặc biệt. Đây chắc chắn sẽ là một trải nghiệm đáng nhớ đối với khán giả của Nhà hát Hồ Gươm.

Với bất kỳ nghệ sĩ nào, việc được giao lưu, học hỏi từ những đồng nghiệp quốc tế là một cơ hội vô cùng quý giá. Nghệ sĩ Đào Tố Loan chia sẻ : "Đây thực sự là một trải nghiệm vô cùng đặc biệt. Khi biết rằng các nghệ sĩ Pháp sẽ mang đến phiên bản nguyên tác đầy đủ của Carmen, tất cả chúng tôi đều cảm thấy phấn khích và hạnh phúc. Không chỉ là cơ hội để thưởng thức một tác phẩm kinh điển theo đúng tinh thần nguyên bản, mà đây còn là dịp hiếm hoi để chúng tôi học hỏi trực tiếp từ những nghệ sĩ dày dặn kinh nghiệm trong lĩnh vực opera – từ cách xử lý âm nhạc, diễn xuất đến phong thái làm việc chuyên nghiệp. Điều này không chỉ là niềm vinh dự lớn, mà còn là dấu hiệu đáng mừng cho sự phát triển của nghệ thuật hàn lâm tại Việt Nam. Không phải quốc gia nào cũng có thể mang một vở opera nguyên bản với dàn nghệ sĩ quốc tế về biểu diễn tại sân khấu trong nước, thể hiện tầm nhìn chiến lược và sự cởi mở của các nhà quản lý nghệ thuật, hướng tới một nền nghệ thuật phát triển mạnh mẽ, tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế. Tôi tin rằng đây là tín hiệu đáng mừng, mở ra nhiều cơ hội để Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế trên bản đồ nghệ thuật thế giới”.

150 năm qua, “Carmen” đã khẳng định sức sống mãnh liệt của mình, trở thành biểu tượng của sự sáng tạo vượt thời đại qua cách xây dựng nhân vật và âm nhạc độc đáo. Những giai điệu bất hủ như “Habanera” hay “Toréador Song” vẫn vang lên trên những sân khấu lớn, mê hoặc hàng triệu khán giả trên khắp thế giới.